تصحیح و تعایق دیوان اشعار ثنایی مشهدی

thesis
abstract

چکیده تصحیح و تعلیقدیوان اشعار ثنایی مشهدی به کوشش فاطمه مینا خواجه‎حسین‎بن‎غیاث‎الدین‎محمد (وفات 996) یکی از قصیده‎سرایان بزرگ قرن دهم هجری است.این شاعر در انتهای بیشتر قصاید و غزل‎هایش، خود را با تخلص «ثنایی» معرفی کرده است. او شاعری است که در دوره ای میان دو سبک عراقی و هندی می زیسته و دیوانی شامل قصاید، غزلیات، مقطعات، رباعیات، ساقی‎نامه، اسکندر‎نامه از او به جای مانده است. هدف این پژوهش آن است که بعد از بررسی زندگی و آغاز شاعری ثنایی وعناصر‎شاعرانه‎ی اشعار او (این عناصرشاعرانه،بهسه شاخه‏ی اصلی عناصر‎زبانی و ادبی و عاطفه و اندیشه‎ی درونی شاعرتقسیم می شوند.) به تصحیح انتقادی دیوان اشعار ثنایی مشهدی بپردازد. در این تصحیح، از میان ده نسخه ی خطی موجود، چهار نسخه ی مهم انتخاب شده که به ترتیب عبارتند از: 1) نسخه‏ی شماره ی 375 که در مدرسه‏ی‏عالی‏ شهید مطهری( سپهسالار)، نگهداری می شود ؛ 2) نسخه‏ی شماره‎ی 2970که در مرکز اسناد و کتاب‏خانه‏ی ملی تهران،نگهداری می شود ؛ 3) نسخه‏یشماره‎ی 2390که در کتاب‏خانه‏ی مجلس شورای‎اسلامی،نگهداری می شود؛ 4) نسخه‏ی شماره‎ی 1028که در کتاب‏خانه‏ی مرکزی و مرکزاسناد دانشگاه‎تهران،نگهداری می شود. اولین نسخه، به عنوان نسخه‏ی اساس برگزیده شده که از جمله دلایل انتخاب آن: ضبط دقیق اشعار و کامل بودن آن نسبت به نسخه‏های دیگر است و می‏تواند مهم‎ترین نسخه، در تصحیح متن دیوان‎ثنایی به شمار آید. باتوجه به شیوه‎های مختلف تصحیح متن، نگارنده از شیوه‎ی بینابین استفاده کرده؛ به این صورت که از میان چهار نسخه از دیوان ثنایی مشهدی، یکی از نسخه‎ها را اساس قرار داده و سه نسخه‎ی دیگر را به عنوان بدل در نظر گرفته است. دراین روی کرد، نسخه‎ی اساس با بدل‎ها مقابله شده و اختلاف آن‎ها در پاورقی نگاشته شده است. در میان تصحیح، اگر کلمه یا بیتی در نسخه بدل‎ها، صحیح‎تر به نظر آمد؛ همان را در متن نگاشته و به اختلاف‎ها در پاورقی اشاره می شود. مهم‎ترین یافته‎های این پژوهش عبارتند از: تصحیح نسخه های خطی و ارائه ی متنی منقح و پیراسته. تعیین بحرهای به کار رفته در قصاید کهبه ترتیب بیست وهشت قصیده در بحر مجتث، نوزده قصیده در بحر رمل، هفده قصیده دربحر مضارع، یازده قصیده در بحر خفیف، هشت قصیده در بحرهزج، سه قصیده در بحر منسرح، دو قصیده دربحرمتقارب و یک قصیده در بحر رجز، سروده شده است. می توان این گونه نتیجه گرفت که بیشترین بحرهایی که ثنایی به آن ها توجه داشته است به ترتیب عبارتند از: بحر مجتث، رمل و مضارع. ثنایی مشهدی از شاعران متوسط روزگار خود می باشد و بیشترین شهرت وی به دلیل قصاید مدحی است. او‎ در90درصد اشعارش، خود را مقید به رعایت ردیف کرده؛ اما گاهی فقط به آوردن قافیه اکتفا کرده است. خواجه حسین به پیروی از گذشتگان، خود را ملزم دانسته که از کلمات خاص برای ردیف های اسمی (درکنار ردیف‎های فعلی) استفاده نماید. کلید واژگان:تصحیح نسخه‎-ثنایی‎مشهدی- سبک هندی- ویژگی های زبانی و ادبی.

similar resources

دیوان اشعار حسرت مشهدی به خطّ خود شاعر

آنچه از گذشتگان به صورت نسخه‌های خطی برای ما باقی مانده، هر کدام گنجینه‌ای است که باید در حفظ، احیا و شناسایی آن کوشید. با وجود آن که در سال های اخیر، سعی فراوانی در شناسایی و معرفی این گنجینه‌های نفیس صورت پذیرفته؛ ولیکن هنوز راه نرفته بسیار است؛ چراکه هنوز دواوین شعری و متون منثور فراوانی در گوشه و کنار کتابخانه‌ها، در زیر غبار نسیان و فراموشی است. یکی از این آثار مجهول القدر و ارزنده، دیوان ...

full text

تصحیح ومقابله دیوان خواجه حسین ثنایی مشهدی همراه با شرح احوال وی و تعلیقات

خواجه حسین بن غیاث الدین محمد مشهدی، مشهور به ثنایی، یکی از شعرای فارسی زبان قرن دهم هجری است. در اغلب تذکره های فارسی بعد از ثنایی نمونه هایی از شعر وی ذکر شده، اما اربابان تذکره کمتر به زندگی او پرداخته اند، از اینرو از زندگی و حال و کار شاعری خواجه حسین اطلاع چندانی نداریم. اندک اطلاع ما در این زمینه بیشتر برگرفته از مقدمه ی کوتاه منثوری است که ثنایی خود در ابتدای دیوانش آورده است. به هر ...

15 صفحه اول

شناخت‌نامه و معرفی توصیفی آثار خواجه حسین ثنایی مشهدی

خواجه حسین ثنایی مشهدی، از شعرای برجستۀ قرن دهم هجری است. اثر مشهور ثنایی دیوان او است؛ اما جز این، در برخی از منشآت قرون بعد، نامه‌هایی نیز از او به‌جای مانده است. همچنین، یک مثنوی هشتصد بیتی به‌نام اسکندرنامه از او در دست است. به‌جرأت می‌توان گفت که کمتر جنگ و مجموعه‌ای بعد از قرن دهم سراغ داریم که غزلی یا قصیده‌ای و یا حتی بیتی از ثنایی را در خود جای نداده باشد. در این مقاله، ضمن گذری بر زند...

full text

نقد و بررسیِ تصحیح و شرح «دیوان اشعار منوچهری دامغانی»

دیوان منوچهری دامغانی تاکنون چندین بار به طبع رسیده است که از جدیدترین آن‌ها می­توان چاپِ برات زنجانی را نام برد. مصحّح در مقدمۀ دیوان تصریح کرده که چاپ پیشینِ دیوان منوچهری (از دبیرسیاقی) «به روش علمی تصحیح نشده است»؛ لذا ایشان دیوان یادشده را از روی هفت نسخۀ خطّی تصحیح کرده­اند و علاوه بر تصحیح، به معنی لغات و شرح ابیات نیز پرداخته­اند. از آنجایی­که در تصحیح و شرح برخی از ابیاتِ این چاپ، لغزش­ها و...

full text

تصحیح و تحقیق دیوان طغرای مشهدی

شبه قاره هندوستان در عهد سلطنت خاندان تیموری، مهد پرورش شاعران فارسی بوده است. گروهی از شاعران، در همان روزگار از ایران به آن دیار رفته و همان جا مانده و درگذشته اند. شهرت برخی فراگیر است امّا جمعی نیز هستند که کمتر شناخته شده اند. طغرای مشهدی یکی از این شاعران است که تقریباً گمنام مانده است. او از شعرای توانا در قرن یازدهم هجری است که در عهد جهانگیر به هند رفته و در روزگار سلطنت شاهْ جهان، در م...

تصحیح و تحقیق دیوان فطرت مشهدی

میرزا معزالدین محمد موسوی خان فطرت فرزند میرزا فخرا و نواده دختری یکی از علمای بزرگ مشهد به نام «محمد زمان مشهدی » است که در سال 1050 هـ . ق در مشهد به دنیا آمد.در جوانی به اصفهان رفت و پس از تحصیلات دینی و ادبی به هند مهاجرت کرد.در آنجا مورد توجه اورنگ زیب، پادشاه هند قرار گرفت و هم داماد او شد. او در هند به مناصب بلند دیوانی رسید و در سال 1101هـ در همانجا از دنیا رفت. اشعار به جامانده از او ...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023